NASA’nın 2018 yılında Mars’a gönderdiği InSight uzay aracı, gezegenin iç yapısını anlamaya yönelik önemli veriler sağlamaya devam ediyor. Bu verilerden elde edilen yeni analizler, Mars yüzeyinin altında su bulunabileceğine işaret ediyor. InSight’a entegre edilen SEIS (İç Yapı İçin Sismik Deney) cihazı, Mars depremleri ve meteor çarpmalarından kaynaklanan sismik dalgaları tespit ederek gezegenin yeraltı yapısına dair detaylı bilgiler sunuyor.
SİSMİK DALGALARDAN SU VARLIĞINA ULAŞMAK
SEIS cihazı sayesinde elde edilen P ve S dalgaları, Mars’ın iç katmanlarındaki yapılar hakkında önemli ipuçları veriyor. S-dalgaları sıvıların içinden geçemezken, P-dalgaları yoğun ortamlarda daha hızlı hareket ediyor.
Araştırmalar, 10 ila 20 kilometre derinlikte bu dalga türlerinin hızlarında yaşanan ani değişimlerin, daha önce yalnızca kayaç yapılarındaki değişimlerle açıklanabileceği düşünülüyordu. Ancak bu yeni çalışmada, söz konusu değişimlerin suyla dolu çatlaklardan kaynaklanabileceği öne sürülüyor.
İSVEÇ KAYAÇLARINDA YAPILAN TESTLER
Hiroşima Üniversitesi’nden Ikuo Katayama ve Deniz Jeodinamiği Araştırma Enstitüsü’nden Yuya Akamatsu, bu hipotezi test etmek amacıyla Mars kabuğuna benzer özelliklere sahip İsveç’teki diyabaz kayaçları üzerinde deneyler yaptı.
Bu deneylerde, kayaların kuru, ıslak ve donmuş koşullarda sismik dalgalara tepkisi ölçüldü. Piezoelektrik vericilerle yürütülen çalışmalar, sismik dalga hızlarının bu farklı koşullarda ciddi şekilde değiştiğini gösterdi. Bu da Mars’taki sismik verilerde görülen değişimlerin, sıvı su varlığıyla uyumlu olabileceğini ortaya koydu.
GÜNÜMÜZ MARS’INDA SIVI SU MÜMKÜN MÜ?
Katayama, antik Mars’ta milyarlarca yıl önce sıvı suyun var olduğuna dair güçlü kanıtların bulunduğunu hatırlatarak, yapılan modellemelerin günümüzde de gezegenin belirli bölgelerinde sıvı halde suyun bulunabileceğini gösterdiğini belirtti. Araştırmacılar, bu suyun gözenekli kayaçlar içerisinde sıkışmış halde olabileceğini düşünüyor.
YAŞAM İHTİMALİ YENİDEN GÜNDEMDE
Yüzeyin altında sıvı su bulunma ihtimali, Mars’ta mikrobiyal yaşamın varlığına dair olasılıkları yeniden gündeme taşıyor. Eğer bu su rezervuarları mevcutsa, Mars’ın bugünkü şartlarında bile hayatı destekleyebilecek mikroorganizmalara ev sahipliği yapma ihtimali bilim dünyasında büyük heyecan yaratıyor.
