ABD Başkanı Donald Trump yarı iletkenleri tarifelerden muaf tutmuş olsa da, yapay zeka veri merkezleri noktasında belirsizlik sürüyor.
ABD Başkanı Donald Trump yarı iletkenleri tarifelerden muaf tutmuş olsa da, yapay zeka veri merkezleri noktasında belirsizlik sürüyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifelerle başlattığı ticaret savaşının yapay zekayı da olumsuz etkilemesi bekleniyor.
Borsaningundemi.com’un derlediği bilgilere göre, Trump geçen hafta dünyayı tarife kargaşasına sürüklerken birçok yapay zeka gözlemcisi Beyaz Saray'ın ChatGPT ve Gemini gibi üretken yapay zeka hizmetlerine güç veren kritik bileşenler olan yarı iletkenler için bir muafiyet oluşturmasından dolayı rahatladı.
Ana odak ‘veri merkezleri'
Fortune’dan Sharon Goldman’ın haberine göre, ancak Trump en azından şimdilik çip endüstrisini bağışlamış gözükse de, büyüyen yapay zeka endüstrisi tarifelerden yara almadan kurtulamayabilir çünkü silikon çiplerin ötesinde ‘yapay zeka hizmetlerini çalıştıran devasa veri merkezleri’ tarifelere çok fazla maruz kalıyor. Sektör uzmanları, bu durumun yapay zeka üzerindeki etkisinin birkaç önemli şekilde hissedilebileceğini söylüyor.
Öncelikle, veri merkezlerinde elektronik ve metal donanım ana damarı bulunuyor ve bunların çoğu Çin gibi tarifeden etkilenen ülkelerde üretiliyor ya da monte ediliyor. Anakartlar ve ağ arayüz kartları gibi sunucu donanımlarından klima ve sıvı soğutma sistemleri gibi soğutma altyapısına, transformatörler, devre kesiciler ve kablolama gibi güç ekipmanlarına, yönlendiriciler, anahtarlar gibi ağ ekipmanlarına, inşaat malzemelerine ve pil sistemlerine kadar her şeyin bu süreçten etkileneceği biliniyor.
Maliyetlerin en az yüzde 25’i
D.A. Davidson & Co.'da yönetici müdür ve teknoloji araştırma başkanı olan Gil Luria, yarı iletken olmayan bileşenlerin veri merkezi maliyetlerinin en az yüzde 25’ini temsil ettiğini ifade ediyor. Ayrıca, yarı iletkenlere yönelik tarifelerin de hala gelmesi muhtemel. Luria, “Bu hariç tutmanın kalıcı olması amaçlanmamıştı” diyor.
Dahası, Luria'nın söylediğine göre, çok övülen yapay zeka veri merkezi kurulumundaki en önemli etki, sermaye maliyeti olacak. Luria, “Veri merkezleri, ya şimdiye kadarki en iyi iş ortamını kullanan teknoloji devleri tarafından ya da kurulumu finanse etmek için önemsiz tahvillere güvenen CoreWeave gibi finansal olarak tasarlanmış şirketler tarafından inşa edildi. Dev teknoloji şirketleri artık temel faaliyetlerindeki belirsizlik ve baskıyla başa çıkmak zorunda. Bu da veri merkezlerine aşırı yatırım yapmaya devam etme olasılıklarını azaltıyor; çöp tahvillere bağımlı şirketlerin ise sermaye piyasalarına hiç erişimi olmayabilir” şeklinde konuşuyor.
Yatırımlar dondurulabilir
Info-Tech Research Group'ta danışman yardımcısı olan Scott Bickley, tarifelerle ilgili devam eden belirsizliğin kısa vadede çoğu yapay zeka veri merkezi yatırımını dondurmasının muhtemel olduğunu ifade ediyor. Bickley, “Bu, Stargate mega veri merkezi projesi gibi son duyuruları baltalıyor” diyor ve Ocak ayında OpenAI, SoftBank, Oracle ve Birleşik Arap Emirlikleri merkezli yapay zeka yatırımcısı MGX'ten 100 milyar dolarlık ön yatırım alan ABD'de veri merkezleri inşa etmek için 500 milyar dolarlık plana atıfta bulunuyor.
Stargate'in potansiyel ölçeğinde zaten ‘hayal ürünü’ olduğunu söyleyen Bickley, veri merkezini inşa etmek, işletmek ve çalıştırmak için kullanılan hemen hemen her bileşen ve girdiye tarifeler uygulandığını ve şirketlerin maliyet üzerindeki etkisini ve anlamlı gelecek planlaması için avantajın açık olup olmadığını belirleyene kadar projelerin kısa vadede dondurulacağını ekliyor.
Yarı iletkenler, şirketler için zorluğun iyi bir örneğini sunuyor. Bickley, “Yarı iletkenler görünüşte mevcut tarife turundan muaftır. Ancak sadece tek başlarına mı muaflar? Ya ithalattan önce devre kartına ve/veya sunucu montajına dahil edilirlerse?” diyerek bu zoruluğun altını çiziyor.
Bickley, "Sadece bu yıl için duyurulan birkaç yüz milyar dolarlık yatırımla, maliyetlerde yüzde 30'a varan bir artış ihtimali, bu alandaki yatırım iştahını önemli ölçüde azaltacaktır” diyor ancak asıl sorunun ileriyi görememek olduğunu ekliyor. Bickley, “CEO'lar ABD ticaret politikasının her saat değişmesiyle felç olmuş gibi hissederlerse, mevcut planlarda ve daha geniş işletmelerde proaktif kesintiler yapılması gibi gerçek bir tehlike var” şeklinde konuşuyor.
Tarifelere dayanıklı mı?
The Futurum Group'un CEO'su ve baş analisti Daniel Newan ise, yapay zekanın Google, Amazon ve Microsoft gibi büyük teknoloji şirketleri ve OpenAI ve Anthropic gibi büyük fonlu girişimler için kritik bir yapıya sahip olduğunu belirterek, bunun tam tersini düşünüyor. Newan, “Bu noktada, veri merkezlerinin tarifelerden etkilenme olasılığının en düşük olduğu alanlardan biri olduğunu düşünüyorum. Kayıt dışı olarak bir CEO bana bunun temelde tarifeye dayanıklı olduğunu söyledi. Açıkladığı argüman, yapay zeka veri merkezi kurulumunun, özellikle Big Tech ve Stargate gibi programlarla ilgili olarak, yapay zekanın gelecekte deflasyonist bir güç ve küresel ekonomik hakimiyet için önemli bir savaş alanı haline gelmesiyle ilgili olduğuydu” şeklinde konuşuyor.
Newan, “İşletme kaldıracı ve büyük sermaye harcaması taahhütleri olan teknoloji şirketleri, yapay zekaya daha fazla odaklanabilir çünkü bu, verimliliği artırıcı bir etken olabileceği gibi, potansiyel bir yavaşlamadan daha fazla etkilenebilecek daha az mali yeteneğe sahip rakiplere karşı rekabet avantajı sağlama fırsatı da yaratabilir” diye ekliyor.
