AA / Fotoğraflar: dpa, Getty Images

Oluşturulma Tarihi: Şubat 26, 2025 16:22

Avrupa Birliği (AB), Çin ve ABD’nin gerisinde kalan sanayisinin rekabetçiliğini artırmak ve karbondan arınmasını desteklemek için temiz üretime 100 milyar Euro’luk destek sağlanmasını içeren yeni plan hazırladı.

AB Komisyonu başkan yardımcıları Teresa Ribera ve Stephane Sejourne ile AB Komisyonu Üyesi Wopke Hoekstra, Brüksel’de düzenledikleri ortak basın toplantısında, yeni hazırlanan Temiz Sanayi Mutabakatı’nı tanıttı. “Rekabetçilik ve karbonsuzlaşma için ortak yol haritası” olarak tanımlanan mutabakata göre, artan jeopolitik gerginlikler, yavaş ekonomik büyüme ve teknolojik değişim karşısında Avrupa’nın rekabet gücünü muhafaza etmek için endüstriyel altyapı korunacak ve desteklenecek.

DESTEK PLANI NELERİ KAPSIYOR
* Yeni planla, Avrupa’da karbondan arınma, sanayileşme ve inovasyonun hızlanması, sürdürülebilir ve dayanıklı üretimin artırılması hedefleniyor.
* Yüksek enerji maliyetleri, küresel rekabet ve karmaşık düzenlemelerle mücadele eden enerji yoğun endüstrilere ve temiz teknoloji sektörüne acilen destek verilecek.
* Avrupa’daki sanayinin karbonsuzlaşması için net teşvikler sunulacak. Sanayinin makul fiyatlı enerjiye erişimi sağlanacak. AB’de enerji maliyetlerini düşürmek için elektrifikasyon, temiz ve yerli üretim artırılacak, iç şebekeler kuvvetlendirilecek ve enerjide tam entegre bir pazar kurulması yönünde adımlar atılacak. Elektrik tedarik maliyetini düşürmek üzere elektrik piyasası tasarımında değişiklikler yapılacak. Enerji verimliliği daha fazla teşvik edilecek.
* Fark sözleşmelerini de içeren sınır ötesi elektrik alım anlaşmaları yapılacak. Kısa vadeli elektrik fiyatlarında fosil yakıtların etkisi azaltılacak.

TEMİZ ENERJİ TEMİZ ÜRETİM
* Avrupa Yatırım Bankası (AYB) ve AB Komisyonu, şirketlere yönelik 500 milyon Euro’luk öncü niteliğinde kurumsal elektrik alım programı başlatacak.
* AYB, elektrik şebekesi için gereken ürünlerin üretimini yapanlara yönelik 1.5 milyar Euro’luk destek paketi hazırlayacak. Yenilenebilir enerjinin yaygınlaştırılması hızlandırılacak.
* Avrupa’da temiz teknoloji üretim kapasitesini artırmak amacıyla hazirana kadar AB kamu destek kuralları basitleştirilecek.
* AB Komisyonu, nükleer tedarik zincirleri ve nükleer teknolojilere yatırım konusundaki kamu destek kurallarını yeniden değerlendirecek.
* Temiz enerji ve temiz üretim yaygınlaştırılacak. Enerji yoğun endüstrilerin temiz ve uygun fiyatlı enerjiye istikrarlı ve güvenli bir şekilde ulaşması sağlanacak.

GAZDAKİ SPEKÜLASYON AZALTILACAK
* Şebeke, enerji depolama ve yenilenebilir enerji projeleri için gerekli izin süreleri kısaltılacak.
* Avrupa’da doğal gaz piyasalarının işleyişi geliştirilecek. Gazdaki fiyat oynaklığı ve spekülasyon azaltılacak.
* Enerji sektöründe finansal piyasalarda işlem yapan şirketler üzerindeki idari yük hafifletilecek.
* Gaz depolarının dolumuna bağlı piyasa bozulmalarını önleyecek tedbirler alınacak.
* Kamu ihalelerinde fiyat dışı kriter de göz önünde tutulacak. Stratejik sektörler için AB kamu alımlarında sürdürülebilirlik, dayanıklılık ve Avrupalı tercihi kriterleri konulabilecek.
* AB sanayisine hızla kaynak sağlanacak. Mutabakatla, AB’deki temiz üretimin durumunu iyileştirmek amacıyla 100 milyar Euro’dan fazla kaynak harekete geçirilecek.
* Ayrıca AB Komisyonu, diğer AB programlarındaki fonlara dayalı olarak 100 milyar Euro’luk finansman hedefleyen bir Sanayi Karbonsuzlaşma Bankası kurulmasını teklif edecek.

50 MİLYAR EURO İLAVE FİNANSMAN
* Mevcut AB bütçesindeki çeşitli kaynaklar yeniden yönlendirilerek, endüstriyel süreçlerin modernizasyonu, temiz teknolojinin üretimi ve dağıtımı, enerji altyapı projelerinin finansmanı gibi çeşitli alanlara 50 milyar Euro ilave finansman sağlanacak.
* AB’nin ticaret ve yatırım anlaşmalarında temiz ürünler ve bu alanlarda ortaklıklar gözetilecek.
* AB’nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması iyileştirilecek ve bunun şirketler üzerindeki idari yükü hafifletilecek.
* AB Komisyonu, üye ülkelerle birlikte şirketlere ortaklaşa ham madde satın almak için özel bir AB Kritik Hammadde Merkezi kuracak.

MAKUL FİYATLI ENERJİ EYLEM PLANI
‘Temiz Sanayi Mutabakatı’ kapsamında enerji maliyetlerini düşürmek, bu alana yatırımı artırmak ve olası enerji krizlerine daha iyi hazırlanmayı içeren ‘Makul Fiyatlı Enerji Eylem Planı’ adlı çalışma da yayımlandı.
* Çalışmaya göre, üye ülkelerin enerji alanında iş birliği artırılacak.
* AB rekabet gücünü olumsuz etkileyen enerji fiyatlarına odaklanılacak.
* AB ile rakipleri arasında enerji fiyatlarındaki farkın giderilmesine çalışılacak.
* Elektriği daha uygun fiyatlı hale getirmek için Komisyon, enerji faturalarında, şebeke, sistem maliyetleri, vergiler, harçlar ve tedarik maliyetlerine yönelik adım atacak.
* Üye ülkelerden, elektrik üzerindeki ulusal vergilerin düşürülmesi ve tüketicilerin tedarikçilerini daha kolay değiştirebilmesine yönelik adımlar atmaları istenecek.
* Komisyon, perakende elektrik faturaları ile yüksek ve değişken gaz fiyatları arasındaki bağı koparmaya yardımcı olacak uzun vadeli tedarik sözleşmelerinin yapılmasını destekleyecek.
* Enerji faturasında şebeke ücretlerini düşürmek amacıyla şebeke ücretlerinin enerji sisteminin maliyetlerini yansıtmasını sağlayacak bir metodoloji geliştirilecek.
* Yenilenebilir enerji yatırımları artırılacak ve hızlandırılacak.
* Enerji verimliliği çözümlerinin daha fazla yayılması sağlanacak.

SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ PLANI
* Avrupa Yatırım Bankası ile işbirliği içinde geliştirilecek garanti planı ile enerji verimliliği hizmetlerine yapılan yatırımların riskini azaltılacak.
* AB rekabet gücüne zarar veren yüksek gaz fiyatlarına karşı da adım atılacak. İlgili kurumların AB gaz piyasalarına yönelik inceleme ve denetimleri artırılacak.
* Makul fiyatlı ve güvenilir sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tedarikçileri ile iletişime geçilecek. Gaz alımında AB şirketlerinden gelen talebi bir araya getirerek Birliğin toplu satın alma gücünü kullanılacak.
* Enerji piyasalarının entegrasyonu artırılarak fiyat oynaklıklarına karşı daha sağlam hale gelinmesi sağlanacak.
* Enerji sistemini dijitalleştirmek ve enerji sektörünün karbondan arındırılmasını artırmak için bir dizi yeni girişim başlatılacak.
* Fiyat istikrarını sağlamak için enerji arz güvenliği öncelikli olacak.

2030’A KADAR 130 MİLYAR EURO TASARRUF
* AB enerji güvenliği çerçevesi, siber saldırılar, kritik altyapının sabotajı ve ithalata bağımlılıktan kaynaklanan riskler gibi ortaya çıkacak tehditleri ele alacak biçimde güncellenecek.
* Üye ülkelere, olası fiyat krizlerinde yoğun saatlerde tüketimi azaltan ve enerji faturalarını kontrol altında tutmak için ödüller verilmesini içeren rehberler sunulacak.
* Enerji alanında çeşitli önlemler içeren planla, 2025 yılında fosil yakıt ithalatından 45 milyar Euro kadar tasarruf sağlanacak.
* Tasarruf miktarı 2030 yılına kadar yıllık 130 milyar Euro’ya ve 2040 yılına kadar da 260 milyar Euro’ya ulaşacak.