GAEUN’UN HİKAYESİ
Lee Ga-eun sık sık evinde gözyaşları içinde, sekiz yaşındaki oğlu tarafından teselli edilmeye çalışılıyor. 10 yıl boyunca Güney Kore’nin Busan şehrinde öğretmenlik yaparken hayatıyla barışçıl bir şekilde devam ediyordu. Ancak geçen yılın Mart ayında yaşamı alt üst oldu. Bir öğrencisi, deepfake teknolojisiyle kafasının çıplak bir bedene yerleştirildiği bir fotoğraf gösterdi. Bu fotoğraf, yaklaşık 1200 üyesi olan bir Telegram kanalına yüklenmişti. Kanalda “öğretmenleri aşağılamak” gibi etiketler kullanılıyordu. Ga-eun, birçok öğrencisinin o fotoğrafı gördüğüne inanıyor. “Bana ne zaman baksalar, fotoğrafı görüp görmediklerini ve kontrol etmek için benimle bakıp bakmadıklarını merak etmekten kendimi alamıyordum. Artık onlara bakıp düzgün bir şekilde öğretmenlik yapamıyordum” diyor. Sağlık raporuyla yedi aydır işinden uzakta. Ga-eun “Küçüklükten beri öğretmen olmak istiyordum ve bu hayalim hiç değişmedi” ifadesini kullanıyor. Fakat şu an depresyon ve kaygı bozukluğu nedeniyle günde beş hap almak zorunda. “Hala güçsüz hissediyorum, geri dönmem biraz zaman alacak” diyor.
SEHEE’NİN ŞOKU
Bir yıl kadar önce Gyeonggi bölgesindeki bir ortaokulda çalışan Park Sehee adını verdiğimiz bir öğretmene de, Dcinside adlı internet sitesindeki düzenlenmiş bir fotoğraf gösterildi. Fotoğraf, sadece öğrencileriyle iletişimde kullandığı bir mesajlaşma uygulamasından alınmıştı. Yüzü, bilinmeyen bir erkeğin cinsel ilişkiye girdiği maymunların üzerine yerleştirilmişti. Üzerindeki yazıda “Park Sehee, oğluyla o işi yaparken” yer alıyordu. Sehee, “Şoke oldum ve nefes almakta zorlandım” diyerek hislerini anlatıyor. Kendini öfkeden yastığını yumruklarken bulduğunu belirtiyor ve durumun çaresizliğini ifade ediyor. Sorunun çözümü için öğrencilere sorumlu itiraf ederse, konuyu polise bildirmeyeceğini söyledi. Ancak hiç kimse öne çıkmadı. Sonunda polisle görüşmesine rağmen, kendisiyle bile iletişim kurmadan kanıt bulamadıklarını söyleyip durumu sonlandırdıklarını aktarıyor. En nihayetinde kimin sorumlu olduğunu bulmaya çalışmaktan vazgeçti.
DEEPFAKE SORUNU VE İSTATİSTİKLER
Güney Kore, deepfake pornolarındaki artışla sarsıldı. Geçen Eylül ayında BBC’de yer alan habere göre 500’den fazla okul ve üniversite etkilenmişti. Ağustos 2024’te Kore Öğretmenler ve Eğitim Çalışanları Sendikası (KTU) bir anket yaptı ve “öğrencilerle öğretmenlere yasadışı yollardan manipüle edilmiş fotoğrafların kurbanı olup olmadıkları” sorusunu yöneltti. 2.492 vaka bildirildi. Kurbanlar arasında ortaokul, ilkokul, özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklar ve hatta anaokulu öğrencileri de vardı. Toplamda 517 birey etkilendi; bunlardan 204’ü öğretmen, 304’ü öğrenci ve kalanları da okul çalışanlarıydı. Ancak çoğu kurban asla polise başvurmamış olsa da, ihbar edilen vakaların sayısı artıyor. Güney Kore’de deepfake cinsel suçlar 2021’de 156 vakadan, 2024’te 1202 vakaya çıktı. Geçen yıl açıklanan polis verilerine göre gözaltına alınan 682 kişiden 548’i ergenlerden oluşuyordu. 10 ila 14 yaşındaki birçok zanlı, yaşları nedeniyle yargılanamıyor ve ceza verilemiyor.
POLİSİN YETERSİZLİĞİ
Deepfake porno krizindeki farkındalık artsa da, öğretmenler yine de polisin kendilerini hayal kırıklığına uğrattığı düşüncesinde. Incheon’daki bir lisede çalışan Jihee adında bir öğretmene X platformunda paylaşılan bir fotoğraf gösterildi. Vücudunun bazı yerlerinin yakın çekimlerinin “öğretmen aşağılama” etiketiyle paylaşılmış olması öfkeye neden oldu. Polise ihbar etmesine karşın, harekete geçilmemesi üzerine sorunu kendi çözmeyi denedi. Fotoğrafların belirli bir sınıfta çekildiğini tespit ederek, sınıftaki her bir sandalyeden fotoğrafların kimin çekildiğini bulmaya çalıştı. Nihayetinde, lise üçüncü sınıftaki bir öğrenciyi tespit etti. Jihee, “Kurban olmama rağmen, bilgi toplamak için bu tür fotoğraflara bakmak zorunda kalmam can sıkıcıydı” diyor. 10 sayfalık bir rapor sunmasından sonra polis soruşturma başlatmasına rağmen, delillerin yetersiz olduğuna karar verildi. Ancak Jihee’nin şüphelendiği öğrenci, başka bir öğretmen arkadaşının karıştığı bir olay nedeniyle suçlama yöneltildi.
ÖĞRETMENLERİN HAKLARI VE İZİNLERİ
Genellikle kurban olmalarına rağmen, öğretmenlerden işlerine devam etmeleri isteniyor. Hatta, sorumlu olduğundan şüphelenilen öğrencinin hala sınıflarında bulunabiliyor. Öğrenciler ise deepfake kurbanı olduklarını ihbar ettiklerinde derhal okuldan alınıyor. Ga-eun gibi bazıları hastalık izni almak zorunda kalıyor. Ancak izin süresi bir haftayı geçerse, onaylaması gereken bir komitadan değerlendirme geçiyor. Bazen bu izin istekleri reddediliyor ve şikayetçi yıllık izin kullanmak zorunda kalıyor. Mart ayındaki normal atama dönemleri dışında okul değiştirmek ise neredeyse imkansız. Ga-eun, “Bana deepfake mi yoksa eğitim makamlarıyla mı uğraşmak daha çok stres veriyor” diyerek iç çekiyor. Busan Eğitim Bürosu’ndan bir okul müdürü Kim Soon-mi, “Sorumlu öğrencilerle öğretmenleri ayırma ve bu ayrılığın ne kadar süreceği konusunda hiçbir yasa ya da yönetmelik yok” diyor. Mevcut tek yöntem, yaptıklarıyla “diğerlerinin öğrenme hakkını olumsuz etkileyen öğrencilerin sınıfın arkasına oturtulması. Velilerden evde eğitim verilmesi talep ediliyor fakat görevli ebeveynler bunu reddederse, zorlamıyorlar.
EĞİTİMİN GEREKENİ YAPMAMASI
Ga-eun ayrıca, öğrencilerin deepfake pornonun ne kadar ağır bir suç olduğu konusunda eğitilmeleri için hala yapılması gereken çok şey olduğunu düşünüyor. Geçen yılın Mart ayında Eğitim Bakanlığı tarafından iki binden fazla ortaokul ve lise öğrencisiyle yapılan anket, deepfake bağlantılı suçlar konusundaki farkındalık eksikliğini ortaya koydu. Öğrencilerin %54’ü deepfake cinsel suçlarının nedeni sorulduğunda “sadece eğlenmek için” yanıtını verdi. Ga-eun, tacizin farklı şekillerde yaşanabileceğini ve geçen yıl bir öğrencinin kadın öğretmenler tuvaletine kamera koyma olayını hatırlatıyor. Ayrıca bazı öğrencilerin sınıfta sık sık cinsel yorumlar yaptığını ve erkek sınıf arkadaşlarını fiziksel temas için kadın öğretmenlerin üzerine doğru ittiğini aktarıyor. “Bu davranışı düzelttim, ama onlar “sadece şaka yapıyordum” diyordu. Çok sayıda çocuk durumun ciddiyetini kavrayamıyor. ‘Aslında bunun bir suç olduğunu bilmiyordum’ diyorlar.”
ULUSAL GÖRÜŞ VE POLİSİN ADIMLARI
Yu Ji-woo (gerçek adı değil), 16 yaşındaki bir öğrenci ve sınıf arkadaşlarından birinin deepfake porno kurbanı olduğunu belirtiyor. “Bir olay yaşanmış olsa da olmasa da ulusal çapta okullarda eğitim verilmesi bekleniyordu ama hiçbir şey olmadı” diyor. Eğitim Bakanlığı cinsiyet eşitliği politika birimi direktörü Chung Il-sun deepfake cinsel suçlarının “çok ciddi bir mesele” olduğunu belirtiyor. “Okullara ve komitelere, sorumlulara karşı herhangi bir merhamet gösterilmemesi ve sıkı önlemlerin alınması için yazı yazdık” diyor. Bakanlık, “bunun bir şaka değil, suç olduğunu anlam
