ABD yönetimi, 2025 yılının Nisan ayında aldığı yeni kararla birçok ülkeye ithal ürünlerde yüksek gümrük tarifeleri uygulamaya başladı.

Bu karar, özellikle Avrupa Birliği ve Türkiye gibi ABD ile yoğun ticaret yapan ülkeleri doğrudan etkiliyor. Avrupa Birliği’ne %20, Türkiye’ye ise %10 oranında gümrük vergisi uygulanıyor. Oysa Mahfi Eğilmez’e göre Türkiye için formüle göre belirlenmesi gereken oran yalnızca %4,2 idi.

Yeni vergi formülü nasıl çalışıyor?

Trump yönetiminin dayandığı formül, ilgili ülkeyle ABD arasındaki dış ticaret açığına göre hesaplanıyor. Ancak bu hesaplama her ülke için aynı şekilde uygulanmıyor. Eğilmez, bazı ülkelere “keyfi oranlar” getirildiğine dikkat çekiyor. Bu durum uluslararası ticaretin eşitlik ilkesine doğrudan aykırı.

Örneğin ABD ile Avrupa Birliği arasındaki dış ticaret verilerine göre ortaya çıkan %19,5 oranı, doğrudan %20’ye yuvarlanarak AB’ye uygulanıyor. Türkiye ile olan ticaretteyse %4,2’lik oran yerine %10 gibi daha yüksek bir vergi tercih ediliyor.

“ABD’nin yaklaşımı, 15. yüzyıl merkantilizmine benziyor. İthalatı baskılayıp ihracatı teşvik etme çabası yeni değil ama şimdi çok daha sistematik bir hâle geldi.”